Hepimiz stresin bize zarar verdiğini, onun bizim düşmanımız olduğunu ve bizi hasta ettiğini düşünürüz değil mi? Aslında o öyle değil. Bakış açınız sizi hasta ediyor. Stresi düşman olarak değil de, dostunuz olarak görürseniz her şey değişir! Nasıl mı? Gelin bakalım;
Amerika’da yapılan bir araştırmaya 30.000 yetişkin katıldı ve 8 yıl sürdü. Sordukları ilk soru ; “Geçen yıl ne kadar strese maruz kaldınız?” Diğer soru da şuydu; “Stresin sağlınıza zararlı olduğunu düşünüyor musunuz?” Araştırmacılar 8 yıl sonra kimlerin öldüğünü öğrenmek için genel ölüm kayıtlarına baktılar. Önceki yıl yoğun stres altında kalanların ölüm riski %43’lük bir artış göstermişti. Fakat bu istatistik yalnızca stresin sağlığa zararlı olduğuna inanlar için geçerliydi. Yoğun stres altında olan ama stresi zararlı görmeyen insanlar da herhangi bir problem oluşmamıştı. Hatta onlar araştırmaya katılanlar içinde (daha az stres yaşayanlar dahil) en düşük ölüm riski oranına sahip olanlardı. Araştırmacıların başka takip ettiği bir istatistik ise 8 yılda 182.000 Amerikalının erken yaşta öldüğü ve bunun sebebinin stres değil, stresin zararlı olduğu düşüncesinden kaynaklandığıydı. Bu istatistiklere bakarak stres; Deri kanserinden, AIDS ve cinayetlerden daha fazla insanı öldürüyor. Oldukça şaşırtıcı değil mi?
Stres hakkındaki düşüncelerimizi değiştirirsek neler olur? Daha sağlıklı olabilir miyiz?
Bilime göre bunun cevabı evet. Stres hakkındaki düşüncelerinizi değiştirdiğiniz zaman, vücudunuzun strese karşı tepkisi de değişiyor. Şimdi bunun nasıl çalıştığını örnekleyelim; Diyelim ki strese sokmak için hazırlanan bilir çalışmaya katıldın (buna sosyal stres testi denir). Çalışmadaki uzman heyet tam önünde oturuyor ve sana zayıf yönlerin hakkında 5 dakikalık doğaçlama bir konuşma yapmanı söyledi. Baskı altında olmanız içinde ışıklar çok parlak ve dibinizde kamera var ve uzmanlar senin cesaretini kıracak sözsüz geri bildirimler vermek üzere eğitilmiş. İkinci bölümde ise bir matematik testi var ve deneyci burada da seni rahatsız etmek üzere eğitilmiş 1000 den geriye yedişer yedişer saymanı istiyor ve sürekli sana müdahale ediyor oldukça sinir bozucu ve stresli değil mi? Kalbiniz daha hızlı atmaya başlayacak, terleyeceksiniz, daha hızlı nefes alacaksınız fakat bunları bir sorun olarak görmezsek nasıl olur? Araştırmacılar teste katılmadan önce katılımcılara strese verdikleri tepkilerin faydalı olduğunu söylediler. Hızla çarpan kalbin seni harekete geçmeye hazırlıyor, daha hızlı nefes alıyorsan sorun değil beynine daha fazla oksijen gitmeye başlıyor. Strese verdikleri tepkilerin faydalı olduğunu öğrenen denekler daha az strese girdi, daha az endişelendi ve kendilerine güvenleri arttı.
Fiziksel değişimlerde ise durum oldukça kritik ve önemli.
Tipik bir stres tepkisi olan kalp atış hızlanması ve sonucunda kan damarların daralması, kronik stresin kalp damar rahatsızlıklarıyla ilişkilendirilmesinin sebeplerinden birisidir. Fakat Strese verilen tepkilerin farkındaysanız ve tepkileri faydalı olarak kendinize işlerseniz kalp atışınız hızını korur fakat kan damarları daralmak yerine genişliyor yani rahatlıyor. Ve bu oluşan durum keyifli ve heyecanlı durumlardaki biyolojik halimize oldukça benziyor. Eğer stresin dostunuz olduğunu kabul ederseniz, büyük bir değişime imza atarsanız 50 yaşında stres sebepli kalp krizi geçirmeniz yerine 90 yaşınıza kadar sağlıklı yaşamanız arasındaki farkı oluşturabilir. Stres hakkında düşüncelerinizi değiştirin, kendinizi eğitin, bu hemen oluşacak bir durum değil zamanla ve yavaş yavaş. Stresle savaşmayı değil, yaşamayı öğrenin.
Stres ve Oksitosin
Oksitosin denilen nörotransmitter’in bizi strese karşı nasıl koruduğunu ve sosyalleşmemiz ile nasıl bağlantılı olduğunu başka bir yazımda anlattım. Okumak için tıkla
Hayatın getirdiği stresi kabullenmeyi ve bu kabullenişin içinde de huzur bulunabileceğini öğrendim.
Lee Lipsenthal
Kaynak: How to make stress your friend | Kelly McGonigal
