Bu yazımızda psikolojik ve psikiyatrik sorunlar yaşayan hastalara uzman hekimler tarafından önerilen ilaçlar ı sizlerle paylaşacağız. Bu ilaçların kullanımında muhakkak doktorunuzun talimatlarına uymalı ve ona göre hareket etmelisiniz. Unutmayın ki ilaç tedavisinin yanı sıra psikoterapi de çok önemlidir.
I. Antidepresan ilaçlar
Antidepresan ilaçlar, depresyon ve depresyonla bağlantılı hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Depresyonda beyinde serotonin, noradrenalin, dopamin maddeleri azalmıştır. Antidepresanlar bu maddelerin salınımını arttırarak etki gösterir.
1. Antidepresan ilaçlar beyinde bozulmuş olan dengeyi (serotonin, noradrenalin, dopamin vb.) yeniden sağlar.
2. Antidepresan ilaçların etkileri geç başlar (4-6 hafta sonra). Arada bir 1-2 ilaç alarak depresyondan kurtulmak mümkün değildir.
3. Antidepresan ilaçlar gelişigüzel bırakılmamalıdır. Kişi haftalar içinde tamamen iyileşse bile, antidepresan ilaca en az 6 ay devam edilmelidir.
4. Antidepresan ilaçlar bağımlılık kesinlikle yapmaz.
5. Antidepresan ilaçlar depresyon dışındaki durumlarda da faydalıdır: obsesif kompulsif bozukluk, panik bozukluğu, anksiyete bozukluğu ve sosyal fobi vb.
Klasik antidepresanlar
- Moklobemid (Aurorix)
- Mianserin (Tolvon)
- Trazodon (Desyrel)
- Amitriptilin (Laroxyl)
- Klomipramin (Anafranil)
- İmipramin (Tofranil)
- Opipramol (İnsidon, İnsomin)
Yeni kuşak antidepresanlar
- Sertralin (Lustral, Seralin, Selectra, Misol vb.)
- Sitalopram (Cipram, Eslopram, Citol, Vodalex, Citara, vb.)
- Paroksetin (Seroxat, Paxil, Paxera vb.)
- Fluvoksamin (Faverin)
- Fluoksetin (Prozac, Depreks, Zedprex, Fulsac, Florak vb.)
- Essitalopram (Cipralex, Secita, Eslorex, Citoles vb.)
- Venlafaksin (Efexor, Venegis, Veniba vb.)
- Milnacipran (İxel)
- Reboksetin (Edronax)
- Bupropiyon (Wellbutrin, Zyban)
- Tianeptin (Stablon)
- Mirtazapin (Remeron, Zestat, Redepra, Mirtaron, vb.)
- Agomelatin (Valdoxan)
- Vortioksetin (Brintellix)
II. Antipsikotik ilaçlar
Antipsikotik ilaçların öncelikli kullanım alanı şizofreni ve diğer psikotik bozukluklardır. Ayrıca, duygudurum (bipolar) bozukluk, psikotik belirtilerin eşlik ettiği veya majör depresyon, anksiyete bozuklukları gibi vakalarda da kullanılırlar. Şizofrenide temel bozukluk, beyinde dopamin fazlalığıdır.
Antipsikotik ilaçlar dopaminin beyindeki etkisini azaltarak etki gösterir. Antipsikotikler bağımlılık yapmaz. Bazıları uyku ve sersemliğe yol açabilir. Klasik antipsikotik (tipik) kullananlarda bazen kasılma, yerinde duramama; yeni kuşak antipsikotik (atipik) kullananlarda ise iştah artışına bağlı kilo alımı ve metabolizmik değişimler görülebilir.
Klasik antipsikotikler (tipik)
- Haloperidol (Norodol)
- Klorpromazin (Largactil)
- Pimozid (Nörofren)
- Trifluoperazin (Stilizan)
- Sülpirid (Sülpir, Meresa, Dogmatil)
- Flufenazin (Prolixin)
- Zuklopentiksol (Clopixol)
- Flupentiksol (Fluanxol)
Yeni kuşak antipsikotikler (atipik)
- Risperidon (Risperdal)
- Paliperidon (İnvega, Xeplion, Trevicta)
- Olanzapin (Zyprexa, Ozaprin, Rexapin vb.)
- Ketiapin (Seroquel, Gyrex, Cedrina, Ketya vb.)
- Ziprasidon (Zeldox)
- Aripiprazol (Abilify, Abizol, Aripa vb.)
- Risperidon (Risperdal Consta)
- Klozapin (Leponex, Clonex)
III. Kaygı Giderici (Anksiyolitik) İlaçlar
‘Müsekkin’ veya ‘sakinleştirici’ olarak bilinen ilaçlar bu gruptandır. Etkileri çabuk başlar. Bu ilaçlar kullanan kişide endişe ve huzursuzluğu azaltır, rahatlama hali sağlar. Genellikle yeşil reçete ile verilir. Yatkın kişilerde, tedavi amacı dışında, uzun süreli ve yüksek dozlarda kullanıldıklarında bağımlılık riski vardır. Tedavi dozunda, uygun süreli kullanıldıklarında bağımlılık tehlikesi olmaz.
-
Diazepam (Diazem, Nervium, Spazmo-Valibrin)
-
Alprazolam (Xanax)
-
Buspiron (Buspon)
-
Klonazepam (Rivotril)
-
Lorazepam (Ativan)
-
Klordiazeposid (Librax, Librium, Klipaks)
-
Pregabalin (Perge, Lyrica vb.)
IV. Duygudurum düzenleyiciler
Bu ilaçlar çoğunlukla epilepsi yani sara tedavisinde kullanılır (Lityum haricindekiler). Ancak, psikiyatride de özellikle Bipolar Bozukluk (İkiuçlu bozukluk, Manik Depresif Hastalık) tedavisinde kullanılır. Söz konusu amaçla en sık kullanılan ilaç lityum adında bir tuzdur.
-
Lityum tuzu (Lithuril)
-
Karbamazepin (Tegretol, Karazepin, Teril, Karberol)
-
Valproat (Depakin, Convulex)
-
Lamotrijin (Lamictal)
-
Topiramat (Topamax)
-
Gabapentin (Neurontin)
V. Diğer ilaçlar
-
Özellikle antipsikotiklerin oluşturduğu hareket bozukluklarının azaltılmasında ve giderilmesinde kullanılan ilaçlar: Biperiden (Akineton)
-
Demans (Bunama): Memantin (Ebixa), Donepezil (Aricept, Doenza), Rivastigmin (Exelon), Galantamin (Reminyl)
-
Dikkat Eksikliği: Metilfenidat (Ritalin, Concerta)
-
Uyku artışı ile giden depresyonlarda antidepresanlara ek olarak: Modafinil (Modiodal, Modiwake vb.)
-
Sadece Uyku:: Zopiklon (Imovane)
-
Sertleşme Bozukluğu: Sildenafil (Viagra, Levitra, Sildegra)
